De ideale baas moet vooral beschikbaar, taak- en mensgericht zijn. Deze positieve leidinggevende is voor ruim 3 op 4 werknemers een realiteit, toch blijft een kwart ervan verstoken. Dit blijkt uit nieuw onderzoek* van HR Dienstverlener Tempo-Team in samenwerking met prof. Anja Van den Broeck, arbeidsmotivatie-expert aan de KU Leuven. De studie toont aan dat meer dan de helft van alle werknemers al eens geconfronteerd werd met negatief leiderschap zoals vriendjespolitiek, liegen of manipuleren. Uit de resultaten blijkt dat dit een impact heeft op het welzijn van de werknemers. Leidinggevenden hebben er dus alle belang bij om hun werknemers een veilige werkomgeving te verzekeren. Toch zegt ruim 1 op 4 werknemers zich niet altijd veilig te voelen bij hun leidinggevende.
Volgens het onderzoek moet de ideale leidinggevende beschikken over uitstekende communicatieve vaardigheden (62%), een sterk vermogen hebben om problemen op te lossen (59%), toegankelijk (57%), empathisch (53%) en open-minded zijn (44%). Om dit te realiseren moeten de leidinggevenden uitblinken in het communiceren met hun team (68%), een luisterend oor bieden (58%), waardering tonen (58%), eerlijk zijn (53%) en open staan voor kritiek (43%).
Werknemers geven de voorkeur aan leidinggevenden die zich kenmerken door beschikbaarheid, taak- en mensgerichtheid. Dit is een opvallende vaststelling die het gangbare beeld van de charismatische, inspirerende, veranderingsgerichte manager nuanceert.
Kloof tussen wens en werkelijkheid
Voor bijna 1 op 4 werknemers (22,5%) is de ideale baas echter geen realiteit. Zij geven aan dat hun leidinggevende geen van de kwaliteiten heeft die ze verwachten, zoals respect tonen, een luisterend oor bieden, open-minded zijn of het uiten van waardering.
Meer dan de helft van de werknemers (54%) zegt ook al eens geconfronteerd te zijn met onprofessioneel of ongewenst gedrag van de leidinggevende. Het ging dan vooral over vriendjespolitiek, liegen, een schuldgevoel aanpraten, manipulatie en machtsmisbruik.
Deze vormen van negatief leiderschap hebben ook een impact op de productiviteit van werknemers en dus het resultaat van hun bedrijf. Zo scoren bijna de helft van werknemers die al geconfronteerd werden met negatief leiderschap hun productiviteit zeer laag (minder dan 6 op 10).
Het valt hierbij op dat werknemers die geconfronteerd worden met ongepast gedrag zich vooral wenden tot hun collega’s (29%) en veel minder tot de vertrouwenspersoon van de organisatie (13%) of een hiërarchisch hogere persoon dan hun baas (7%).
Leidinggevenden moeten hun werknemers begeleiden in het volbrengen van hun taken. Een negatieve leiderschapsstijl, waarbij leidinggevenden herhaaldelijk ongewenste gedragingen vertonen zal net het tegenovergestelde bewerkstelligen. Het is dus in het belang van het welzijn van zowel de werknemers als de organisatie dat leidinggevenden hun stijl aanpassen naargelang de situatie, maar altijd met het oog op het welbevinden van hun werknemers. Daarom moet hun organisatie via de vertrouwenspersoon of het hogere management meer toegankelijk zijn en open staan voor klachten over het leiderschap.
Veilig gevoel versterkt welzijn
Om het welbevinden van werknemers te verzekeren moeten werknemers zich voldoende veilig voelen bij hun leidinggevende. Bij 1 op 4 werknemers (29%) is dit uitgesproken het geval en bij 41% in meer of mindere mate. Maar 1 op 4 ondervraagden geven aan dat zij zich onveilig voelen bij hun baas. Het onderzoek toont aan dat dit een rechtstreekse impact heeft op hun welzijn. Werknemers die zich onveilig voelen zeggen dat ze weinig gemotiveerd zijn (57%), niet veel werkplezier (66%), -geluk (56%) en -tevredenheid (56%) ervaren en geen hoge productiviteit hebben (53%). In tegenstelling tot collega’s die zich veilig voelen en aangeven bijzonder gemotiveerd (59%) te zijn, veel werkplezier (61%), -geluk (64%) en -tevredenheid (61%) te ervaren en zeer productief te zijn (52%).
Effectief leiderschap en een ondersteunende werkomgeving zijn cruciaal voor het welzijn van werknemers. Onderzoek wijst uit dat relationeel leiderschap dat werknemers weerbaarder maakt, positief bijdraagt aan hun welzijn. Dit terwijl destructief leiderschap nefast is voor productiviteit en mentaal welzijn.
*Dit blijkt uit de bevraging in september 2023 van een representatieve steekproef van 2.500 werknemers door Tempo-Team, in samenwerking met prof. dr. Anja Van den Broeck, arbeidsmotivatie-expert aan de KU-Leuven.