Een sollicitatiegesprek is hét moment om te kijken of een kandidaat past bij jouw bedrijf en functie. Maar welke sollicitatievragen stel jij als werkgever het beste om hierachter te komen? Wat zijn goede vragen, en welke vragen stel je beter niet – of zijn zelfs verboden? Samengevat: vragen staat (mééstal) vrij!
Sollicitatievragen die je zeker wél moet stellen
Tijdens een sollicitatiegesprek kan je als werkgever alle richtingen uit met je vragen. Vraag maar raak dus? Zeker, maar je wilt natuurlijk de belangrijkste eigenschappen van een kandidaat te weten komen. En, als het even kan: zo snel mogelijk. Je stelt dus best meteen gerichte vragen. Goede sollicitatievragen focussen meestal op deze 5 bepalende categorieën: motivatie, competenties, werkstijl, ambitie en persoonlijkheid. Met deze veelgestelde voorbeeldvragen per categorie kom je alvast heel wat interessante info te weten:
1. Sollicitatievragen over motivatie
- waar ben je het meest trots op in je laatste job of project? Waarom?
- in welke job heb je het minst plezier gehad? Waarom?
- wat wil je bereiken?
- wat heb je het afgelopen jaar gedaan om jezelf gemotiveerd te houden?
- waarom sta je open voor een nieuwe uitdaging?
- als alles mogelijk was, wat zou dan jouw ideale job zijn?
2. Sollicitatievragen over (specifieke) competenties
- ben je een goed georganiseerd persoon en waar blijkt dat uit?
- ben je meer iemand van de grote lijnen of van de details?
- wat kan jou boos maken in je werk?
- hoe ga je om met teleurstellingen?
- hoe ga je om met plotselinge veranderingen? Hoe zijn jouw time management-skills?
- wanneer nam je voor de laatste keer initiatief?
3. Sollicitatievragen over werkstijl
- beschrijf de kwaliteiten van iemand met wie je hebt samengewerkt en die je bewondert.
- welke verbeterpunten zie je nu in je vorige baan?
- wat was het hoogtepunt uit je carrière tot nu toe en wat was daarin jouw aandeel?
- met welk type mensen werk jij het liefst/niet graag samen?
- werk je het liefst met deadlines of niet?
- ben jij iemand die liever alles alleen doet of met een team samen?
4. Sollicitatievragen over ambitie
- wat zijn je plannen voor je loopbaan? Hoe past deze functie in jouw plannen?
- hoe belangrijk vind je positie en status? Wil je een voorbeeld noemen waaruit dat blijkt?
- welke ideeën had je over je carrière toen je pas van school kwam?
- wat heb je gedaan om je studie succesvol af te ronden?
- wat heb je ondernomen om een interne promotie te krijgen bij je vorige werkgever?
- waar wil je staan aan het einde van je loopbaan?
5. Sollicitatievragen over persoonlijkheid
- omschrijf jezelf in drie woorden: wie ben jij?
- wat zijn je (drie) sterkste eigenschappen en jouw valkuilen?
- welke 3 verbeterpunten zie je bij jezelf?
- hoe zouden je collega’s en manager je omschrijven?
- wat motiveert jou in je werk?
- wat onderscheidt jou van andere kandidaten: waarom zouden we jou moeten aannemen?
Extra tip wanneer je deze vragen stelt: vraag door op sommige antwoorden, anders kom je vaak nog niet veel te weten. En ook: durf stiltes te laten vallen. Als je de kandidaat tijd geeft om even na te denken (in plaats van zelf ‘in te vullen’) krijg je vaak meer informatie dan je dacht. Tot slot, de ultieme vraag die het ‘m al-tijd doet: ‘Zijn er vragen die ik je niet heb gesteld?’ En, minstens even belangrijk: ‘Heb jij nog vragen voor mij?’ Het antwoord hierop zegt heel wat over zowel de voorbereiding als de motivatie van de kandidaat.
Sollicitatievragen die je zeker níet moet stellen
De voorbije jaren zijn de technieken van sollicitatiegesprekken serieus veranderd. Dat komt vooral door de sociale evoluties, op het werk en daarbuiten. Let daarom altijd goed op met de vragen die je een kandidaat voorschotelt. Er zijn heel wat vragen die je wettelijk gezien moet vermijden op een sollicitatiegesprek. Behálve als ze echt relevant zijn voor de job. Zelfs naar de leeftijd van de kandidaat mag je in principe niet vragen, ook al vind je die meestal ook gewoon terug op het cv.
Enige uitzondering op de regel is bij een zwangerschap. Zwangere vrouwen mogen sommige werkzaamheden niet uitvoeren, omdat dit risico’s inhoudt voor de moeder en het kind. In dit geval kan je als werkgever wél zo’n vraag stellen. Maar: de lichamelijke geschiktheid mag alleen maar via een medische keuring worden getest. En dit moet voor het eerste gesprek aangegeven worden als deel van de sollicitatieprocedure.
Deze 15 sollicitatievragen zijn hoe dan ook not done:
- ben je getrouwd?
- heb je kinderen?
- ben je van plan om (meer) kinderen te krijgen? Of, erger nog: ben je zwanger?
- heb je een chronische ziekte of genetische ziektes in de familie?
- heb je fysieke of mentale beperkingen?
- val je op mannen of op vrouwen?
- steunt je gezin je in je carrière?
- heb je schulden?
- ben je lid van een vakbond?
- komen je ouders uit Turkije/Marokko/Suriname/…?
- doe je mee aan de ramadan?
- van welke verenigingen ben je lid?
- wat is je geloofsovertuiging?
- hoeveel verdien je nu?
- wat is je politieke voorkeur? Of: ben je lid van een politieke partij en zo ja, welke?
Vermijd tot slot ook ‘rare’ vragen. Niks mis met hersenkrakers en breinbrekers, áls die leiden tot meer info over bv. de gedachtegang of creativiteit van de kandidaat. Enkele voorbeelden: ‘Hoeveel pingpongballen passen er in een Boeing 747?’, ‘Welke superkracht zou je het liefst hebben?’ of ‘Verkoop mij deze pen.’ Overdreven originele vragen laat je dan weer beter achterwege, type: ‘Omschrijf de kleur geel’. Leuk bedacht, maar het antwoord hierop biedt heel waarschijnlijk weinig meerwaarde.
Eerlijkheid duurt het langst
Letterlijke ‘kant’nota: een sollicitatiegesprek komt altijd van twee kanten. Het draait er niet alleen om wat je beter wél en níet vraagt: ook de manier waarop je een vraag stelt en hoe je zelf reageert op vragen van de kandidaat is van tel. Dat beïnvloedt immers de manier waarop het gesprek overkomt. Voor een geslaagd sollicitatiegesprek hou je ook best rekening met deze absolute do’s & don’ts. Het beste gesprek? Dat is een open en eerlijke uitwisseling waarbij zowel jij als de kandidaat aan het einde alles weten wat jullie moeten weten – én ontdekken of er een klik is.
Tot slot: onboarding & offboarding
De ideale match gevonden? Top! Dan kan je uitkijken naar de eerste werkdag van je nieuwe werknemer. Denk eraan: een vlotte start vraagt om een degelijke onboarding – óók als KMO. De verschillende fases van het onboardingproces zetten we graag nog eens voor je op een rij. Let daarbij op de valkuilen en uitdagingen van onboarding.
Toch een fijne medewerker die je bedrijf verlaat? Jammer… maar laat ook deze kans niet liggen. Een goed exitgesprek is noodzakelijk en wel hierom. Deze 5 vragen stel je trouwens best tijdens dat exitgesprek.