Generatie Y is onmogelijk veeleisend. Generatie X is tot alles bereid om carrière te maken. Babyboomers zijn conservatief. Of niet soms? Team HR vroeg aan Eva Platteau wat er nu juist waar is van wat wordt beweerd over al die verschillende generaties op de werkvloer. Eva doctoreerde in de Gen X-Y-Z-materie en werkt vandaag als consultant.
Generaties generaliseren, is daar nu een grond voor of niet?
Je kan wel zeggen dat een bepaalde eigenschap vaak voorkomt binnen een groep, maar veralgemeningen toepassen op individuen, dat klopt gewoon niet. Dan speelt het risico op statistische discriminatie.
Binnen een groep is er gewoon vaak meer variatie dan het groepsgemiddelde laat geloven.
We zijn het er allemaal over eens dat het fout is om geen jonge vrouwen te willen aanwerven omdat die vroeg of laat misschien kinderen willen, maar bij jongeren of ouderen spelen er net zo goed vooroordelen.
Het is dus geen goed idee om je personeelsbeleid op leeftijd te baseren - los van de vaststelling dat dat wettelijk gezien ook gewoon niet mag. In hokjes denken over mensen is zelden zinvol.
Het is heel wat efficiënter om met je personeelsbeleid die fundamentele behoeften in te vullen die hetzelfde zijn voor alle leeftijden. Iedereen heeft behoefte aan autonomie, een gevoel van competentie en betrokkenheid.
Toch lijkt het generatieconflict springlevend, nee?
Dat klopt. HR signaleert vaak dat de jongste generatie wel erg veel belang hecht aan de balans tussen werk en privé. Maar volgens mij zijn dat eerder culturele verschuivingen die ook impact hebben op de verwachtingen van oudere generaties.
Balans is belangrijker geworden voor alle leeftijden.
Het is logischer dat jongeren daar nu al bewust mee bezig zijn, omdat ze op dat vlak niet hetzelfde willen meemaken als hun ouders.
Een vijftiger die nieuw is, zal zich eerder verwant voelen met andere nieuwkomers dan met zijn leeftijdsgenoten die al jaren in dienst zijn.
Ik wil trouwens niet beweren dat er géén generatieconflicten bestaan op de werkvloer. Medewerkers die in dezelfde periode zijn aangeworven, vormen als vanzelf een groep. Ze groeien en evolueren samen binnen je organisatie.
Maar uit mijn onderzoek blijkt dat niet altijd leeftijd speelt. Een vijftiger die nieuw is in een bedrijf, zal zich eerder verwant voelen met andere nieuwkomers dan met zijn leeftijdsgenoten die al jaren in dienst zijn.
Heeft leeftijd een andere impact, dan?
Ja, leeftijd speelt een rol bij groepsvorming. Dezelfde leeftijd hebben én op hetzelfde moment aangeworven worden, kan groepsvorming versterken en aanleiding geven tot generatieconflicten.
Als er tien jaar later een aantal nieuwe werknemers op de werkvloer verschijnt, is de verleiding groot om die mensen als een groep te beschouwen en hen in een hokje te duwen.
Jeugd van tegenwoordig verwend en een grote mond? Daâs echt van alle tijden.
Leidinggevenden zouden moeten ingrijpen als dat proces van groepsvorming voor conflicten zorgt. Wederzijds begrip kweken is van groot belang, en het is de taak van HR om teamleiders daarbij te helpen.
In veel gevallen helpt het om mensen te laten inzien dat ze vooral heel veel gemeen hebben. Een andere communicatiestijl leren hanteren is geen onoverkomelijke hindernis
Ook veelgehoord: jongeren vandaag willen voortdurend feedback.
Dat nieuwkomers tegenwoordig meer begeleiding vragen, wordt soms in verband gebracht met het feit dat ze mondiger zouden zijn dan eerdere generaties.
Daar heb ik ook mijn bedenkingen bij: waren het niet de babyboomers die opkwamen voor democratisering en de huidige sociale normen in vraag stelden?
De vraag naar feedback komt volgens mij eerder doordat de druk op jongeren om te presteren meteen vrij hoog ligt, terwijl er vroeger wat meer tijd was om te groeien in je eerste job.
En jongeren zouden te weinig respect tonen voor ouderen.
In veel gevallen komt dat door een misverstand, bijvoorbeeld doordat jongeren niet de gewoonte hebben om al hun collega's 's ochtends te begroeten. In zo'n geval is het prima haalbaar om te praten over wat wordt verwacht van de organisatiecultuur.
Permanentie en overwerk zijn ook bronnen van ergernis. Dergelijke conflicten kunnen teamleiders zeker ontmijnen met de juiste ondersteuning.
Een duurzaam HR-beleid moet in de basisbehoeften van alle medewerkers voorzien. Dat vul je best aan met een individuele benadering.
Thuiswerk ga je bijvoorbeeld niet opleggen, maar wel aanbieden voor wie dat wil, en dat staat natuurlijk los van leeftijd.
En gaat HR zelf altijd vrijuit?
In sommige gevallen creëert HR zélf verschillen tussen de generaties. Bij de overheid zijn er in de loop der jaren spanningen ontstaan doordat er steeds minder gewerkt wordt met vaste benoemingen.
Als je dan merkt dat sommige medewerkers de betrokkenheid van collega's zonder vaste benoeming in vraag gaan stellen, moet je als HR-verantwoordelijke in actie schieten.
Iets gelijkaardigs gebeurt in veel organisaties doordat anciënniteit minder belangrijk wordt: als jonge nieuwkomers meteen een leidinggevende functie krijgen, kan dat voor ongenoegen zorgen bij de mensen die geleidelijk zijn opgeklommen. Ook dan is het nodig om je HR-beleid voldoende te duiden.