Onze Belgische cultuur in een paar steekwoorden – dat is niet moeilijk. Knapperige frietjes, knap voetbal en het Atomium... Of lekkere chocola, koningin Mathilde en surrealistische schilders. Maar zou je onze werkcultuur ook zo snel kunnen beschrijven? Weet jij hoe ‘de Belg’ zich gedraagt op z’n job?
Onze samenleving heeft vandaag volop kleur. Dat zie je ook in teams op de werkvloer. Grote kans dat je samenwerkt met collega’s met een andere culturele achtergrond. Dat is boeiend – jullie kunnen lekkere lunchrecepten uitwisselen en een paar woorden van elkaars taal leren. Maar het is ook een uitdaging. In één team met veel culturen moeten jullie elkaar tegemoetkomen. Beslissingen nemen, deadlines respecteren, omgaan met gezag – een Belg doet dat nét iets anders dan iemand die opgroeide in pakweg Papoea-Nieuw-Guinea. En om een andere cultuur te begrijpen – zo zegt de online GoodHabitz-cursus ‘Culturele Diversiteit’, helemaal gratis voor wie is ingeschreven bij Tempo-Team – moet je om te beginnen eens goed in de spiegel kijken.
Dus spiegeltje, spiegeltje aan de wand. Hoe zit het met de werkcultuur in ons Belgenland?
1. Belgen zeggen waar het op staat
Belgische werknemers communiceren vrij direct en zeggen waar het op staat. Al proberen ze natuurlijk wel de juiste toon te treffen... Geeft de leidinggevende richtlijnen, dan mag je die letterlijk nemen – of ze nu op een blaadje staan of worden uitgesproken. Doe je collega’s een belofte, dan verwacht iedereen dat je die nakomt. Er is geen geheime boodschap om te ontcijferen en de lichaamstaal van de spreker maakt geen wereld van verschil.
Waarschijnlijk zegt een Belgische spreker eerst het belangrijkste van wat hij/zij wil overbrengen. Daarna volgen de details. Antropologen, die cultuurverschillen bestuderen, omschrijven de Belgische werkcultuur als een ‘lage context cultuur’. Belgen zeggen waar het op staat – je hebt niet veel context nodig om de boodschap te begrijpen. Landen als Japan, China, Brazilië en Spanje hebben een ‘hoge context cultuur’. Daar moet je meer tussen de lijnen lezen.
Ook binnen België zijn er trouwens verschillen. Zo speelt de context in Wallonië een grotere rol dan in Vlaanderen.
2. Belgen durven zelf te denken en doen
De meeste cultuurverschillen worden letterlijk met de paplepel ingegoten. In sommige landen leren kinderen in het gezin en op school om respect te tonen voor wie ouder is, om gehoorzaam richtlijnen af te wachten en die zo precies mogelijk uit te voeren. In andere landen, zoals België, zijn creativiteit en zelfredzaamheid belangrijk in de opvoeding. Jobstudenten en starters scoren hier als ze initiatief tonen en hun plan trekken. Stiptheid is ook belangrijk in België, maar tegelijk is er ruimte voor eigen inbreng in de job.
België hoort daarmee bij de landen met een ‘kleine machtsafstand’. Bazen of leidinggevenden gaan op een prettige, respectvolle manier met hun teamleden om. Ze staan open voor ideeën vanuit het team (hallo, mondige millennials) en doen gezellig mee aan een toffe teambuilding! Tijdens zo’n uitstap kun je de baas raken met je paintballgeweer zonder voor je promotie te moeten vrezen. Dat is wel anders in landen met een ‘grote machtsafstand’, zoals Rusland, Korea en de meeste andere Aziatische landen.
3. Belgen gaan ervoor (in hun eentje)
Teamplayers zijn overal graag gezien, zeker ook in België. Maar tegen wat persoonlijk succes zegt de doorsnee Belg geen nee. Jezelf in je eentje redden, je eigen grenzen verleggen, zorgen dat je positief opvalt bij je leidinggevende, je eigen weg maken (met of zonder gat in je CV)? Daarmee scoor je in België. Je hoeft niet op te gaan in de groep.
Onze Belgische cultuur is dan ook individualistisch. Wij komen voor onszelf op en rekenen niet te sterk op hulp. In collectivistische culturen – zoals de Indische of Turkse - denken mensen eerder vanuit ‘wij’ dan vanuit ‘ik’. Familiebanden zijn er heilig en de lieve vrede is er om te bewaren – ook als dat ten koste gaat van je eigen ambitie.
PS: Duik in onze vacaturebank en dompel je onder in de Belgische werkcultuur.